Gül Hanım, kendini ömrü boyunca en âlâ yazarak tabir ettiğini düşünüyor. Bir insanın kendini tanımlayabilmesi ve bilhassa bu biçimde söz etmesi ne hoş, değil mi? Kavuşmasız bir aşkı anlattığı “Kavuşmak”, Gül Hanım’ın son romanı. Romanda “Andığında gözünden yaş getirecek bir aşk yaşamamışsan şayet… Yaşadım deme!” diye söyletiyor kahramanı Dürdane Hanım’a. Aşkı, romanında adeta yine tanımlıyor. Sohbetimiz de böylelikle aşk üzerine kuruldu aslında. Kendisiyle romanı ve aşkın halleri üzerine keyifli bir sohbet gerçekleştirdik…
KENDİMİ YAZARAK SÖZ ETMEYİ DAİMA SEVDİM
– Klasik olarak daima bu soruyla başlıyorum: Gül İrepoğlu kimdir?
Gül İrepoğlu yazmayı yaşantısının önceliği olarak gören biridir diyebiliriz. Yazmak onun için âşık olmak üzeredir, heyecanıyla. Gözyaşı dökmek üzeredir, hem sevinci hem de hüznüyle. Düşsel bir seyahate çıkmak üzeredir, sonunun belirli olmayışıyla. Sihirli sarayı inşa etmek üzeredir, sözcüklerin bezemesiyle.
– Kendinizi ne hoş söz ettiniz. Yazmaya ne vakit ve nasıl başladınız?
Okumaya başlamadan desem?
– Nasıl yani?
İçimden gelen şiiri babama dikte ederek. Kendimi yazarak söz etmeyi daima sevdim, ömrüm boyunca, akademik kitaplarım olsun, romanlarım olsun…
– Pekala yazma rutininiz nedir?
Yazma rutinim diye bir şeyden kelam etmek kolay değil, zira çabucak her şartta yazabilirim. Kitaplar ve tablolarla çevrili dağınık masamın başı en sevdiğim yerdir gerçi; lakin balkonda, bahçede, vapurda, uçakta, kafede, plajda, ormanda, parkta… Yazasım varsa müellifim. Günün ve gecenin her saatinde çalışırım, kuralım yoktur bu hususta, değerli olan esinlerle kucaklaşmamdır. Mutlak sessizlik de aramam, kalabalık bir aile apartmanında büyüdüğümden gürültüye alışkınım. Yalnızken müzik eşlik eder bana yazarken, tipiyse o anki ruh durumuma nazaran değişir: Caz, klasik Batı müziği, eski pop, klasik Türk müziği… Ve vilayetle de kendi seçtiğim müzikler olmalıdır bunlar, hasebiyle radyoda bir kanalı açıp dinlemektense, kendi bilgisayarımda kayıtlı listelerimden dinlerim, ki o listelerin çılgın sayısını ve türlü çeşitli/tuhaf başlıklarını söylemeyeyim!
ROMAN KAHRAMANLARIM BİRKAÇ DEFA DÜŞÜME GİRDİ
– Kavuşmak romanını ne kadar bir müddette yazdınız? Nasıl bir süreçti, bizimle paylaşır mısınız?
Kavuşmak romanını zihnimde tasarlamak, araştırmak, orta ara notlar almak birkaç yıl sürdü. O sırada öteki kitaplar üzerinde de çalışıyordum; tıpkı vakitte birden fazla bahis açıktır tezgâhımda çoklukla. Sonra tümüyle ağırlaşma vakti gelir, ki işte bu romanı aralıksız yazmam, -günde ortalama 10 saat çalışmaktan kelam ediyorum, rekorum 18 saattir- bir yıldan uzun sürdü. Duygusallık dozu çok yüksek bir süreçti, hatta ağlayarak yazdığım yerler oldu.
– Pekala ya bir anınızı paylaşmanızı isteyebilir miyim yazma sürecinden?
Roman kahramanlarım birkaç defa hayalime girdi. Bu benim için olağan bir durum, daima olur, lakin burada bana önemli ciddi fikir verdiler ve bazen kalkıp bilgisayarımın başına geçtim; bazen de baş ucumdaki cep telefonuma notlar aldım tez ivedi, sabah kalkınca o notları düzenleyip kullandım.
– Bugüne dek tıpkı vakitte tarihi roman niteliği taşıyan romanlar yazdınız. Ve yeniden hepsinin ortak noktası İstanbul… Kavuşmak’ta da İstanbul göze çarpıyor. İstanbul sizin için ne tabir ediyor?
Evet, İstanbul’un benim ömrümdeki, imgelemimdeki yeri bir sevgili misalidir diyebilirim. İstanbul kuşaklardır ailemin kentidir. Doğup büyüdüğüm yerdir, zahmetleri, aksilikleri olsa da sevmekten vazgeçmeyeceğim, daima hoşluklarını görmeyi yeğlediğim yerdir. İstanbul’u tanırım, İstanbul’un melodisine kulak veririm, kadim anılarına hürmet duyarım, bedelini bilirim. Onu yazmaya da bayılırım. Kavuşmak’ta anlatılan aşk, İstanbul’un rengârenk karakterinin yansıdığı bir aşk zati. İstanbul’un bin bir yüzü bu aşka bir yanından dokunuyor; benim de yaşamış olduğum tarihi yarımada ve Büyükada… Elbette Beyoğlu, elbette Boğaziçi… Her biri romanın modülleri üzere.
KEŞKE O SİS HİÇ DAĞILMASA
– Kavuşmasız bir aşkı anlatıyorsunuz Kavuşmak’ta. Sizden izler de taşıyor mu bu roman?
Her roman müelliften izler taşır kanısındayım. Fakat tek bir karakter değil, birden çok karakter taşır bu izleri. Bu izlerdir karakterleri sağlamlaştıran, inandırıcı kılan. Lakin Kavuşmak’taki bayan muharrir, romanın en başında benim tecrübemi yansıtsa da bütünüyle kurgunun bir modülü sadece.
– Birinden büyülendiğimiz vakit dünyayı görmüyoruz sanırım. Aşk bu mu?
Dünyanın silindiği, her şeyin bizi saran o büyülü sisin içinde yitip gittiği olur vakit zaman, evet! Âşık olma hali diyebiliriz buna. Keşke o sis hiç dağılmasa…
– Pekala siz aşkı nasıl tanımlarsınız?
Aşk bence sahip olduğumuz en bedelli yetenek, bizi insan yapan. O yeteneği hakkıyla içleyebilmekse kendimizi yüreğin yönlendirmesine ne derece bırakabildiğimize bağlı.
KAVUŞMA İHTİMALİ… BU HEP VARDIR
– Romanda satır ortalarından müzikler de yükseliyor. Seçtiğiniz bu müzikleri neye nazaran belirlediniz?
Kavuşmak müziğin ritmiyle dalgalanan bir roman, müziğin önüne geçen sırf aşk; iki müzisyenin aşkı. Hem onların ömürlerinde yeri olduğunu bildiğim, hem de onların aşkına yakıştırdığım müzikler kıssanın akışında yerlerini aldılar, hiçbirinin varlığı rastlantısal değildi, her müzik kesiminin manası vardı. Klasik Türk Müziği odakta elbette; örneğin Safiye Ayla, Münir Nurettin Selçuk, Müzeyyen Senar romanda doğallıkla varlar, öte yandan Mesut Bey’in Türk müziğinin yanı sıra âlâ bildiği klasik Batı müziği de can alıcı noktalarda sesini yükseltti. Müellif karakterinin beğenisini yansıtan farklı cinste müzikler de, örneğin Eric Clapton’ın “Autumn Leaves” yorumu ya da Joan Baez’in o harikulâde “Diamond and Rust”ı, Queen’in “Bohemian Rapsody”si yahut Timur Selçuk’un “Ayrılanlar İçin”i birebir ritmi yakalamak üzere girdiler metne. Hele Attilâ İlhan’ın şaheseri “Ayrılık da Sevdaya Dahil”inin hiçbir yerde duyulmamış fevkalade bir beste versiyonunu duyunca öylesine renkli esin katmaları açıldı ki önümde, uzun uzun yazmak zorundaydım. Neredeyse bu müziklerin her biri kendi kendini yazdırdı diyeceğim.
– Hiç mektup yazıp da göndermediğiniz oldu mu? Yalnızca yazmak mı insanı rahatlatıyor bu türlü durumlarda, yoksa yürek mi edemiyor insan?
Olmuştur. Bu şiirsel bir şey. Gönderilmeyen mektupların vilayetle de harflere, sözcüklere dökülmüş satırlardan oluşması gerekmez. Belleğimizde de yazılır ve öylece durur onlar. Bu mektupları yollamaya karar vermek bazen yıllar alabilir, bu romanda olduğu üzere. Bazen de hiç yollanmazlar. Bu mektup problemi derindir. Ne demiş Sait Faik: “Bana mektup yaz. Yazmayacaksın biliyorum; lakin yazacak üzere olduğun vakitler olacak. O günlerinde bana akıldan yaz. Bana o denli kâğıtsız kalemsiz mektuplar bir iki sefer gelmiştir”.
– Müziğin ve şiirin gölgesinde kalmış bir aşk Mesut Cemil Beyefendi ve Dürdane Hanım’ınki. Onların kavuşma ihtimalleri var mıydı?
Bence bu aşk bırakın müziğin ve şiirin gölgesinde kalmayı, müziğin ve şiirin ta kendisi. Kavuşma ihtimali… Bu hep vardır, zati her şey onun üzerine şurası. Lakin bunu burada anlatmamayı, okura merak edilesilikler bırakmayı yeğlerim.
ANDIĞINDA GÖZÜNDEN YAŞ GETİRECEK BİR AŞK YAŞAMAMIŞSAN EĞER… YAŞADIM DEME!
– 38 bölüm/başlık var romanınıza ve ikincisi şöyle: “Aşkımla var oldum ben!” Hakikaten de bazen var olmak için birine/bir şeye mi gereksinim duyuyor insan? Ve aşk en güçlü his sanırım? Siz ne dersiniz?
Var olmak için gereksinim duyulan, “biri” değil de, aşkın kendisi bence. Aşkın en güçlü his olduğuna inanmasam bu romanı müellif mıydım?
– Birini çok sevmek bize kendimizi mi bulduruyor, yoksa kayıp mı oluyoruz?
Kaybolmak kelam konusu değil, kaybetmek de o denli. Aşkı yaşamış olmak, ne olursa olsun bir yarardır bence. Aşkın yaşanma süreci; yüreği ısıtan ya da altüst eden o eşsiz fırtınalar, öteki hiçbir şartta duyumsanmayacak o renkler, o tatlı sersemlikler… Bunlar yaşamanın tadını çıkarmaktır. Romanda Dürdane Hanım’a o kelamı boşuna söyletmedim ben: “Andığında gözünden yaş getirecek bir aşk yaşamamışsan şayet… Yaşadım deme!”
– Kavuşulmadığında bu gerçek aşk mı sizce? İnsan tahminen de merakına yenik düşüp hislerini yüceltiyor…
Kavuşulduğunda da bitmeyen aşklar var, daima aşkı savunan biri olarak umudu da onun yanına koyarım ebediyen.
KOKUYLA ANIMSAMAKTA SEÇİCİ DAVRANIYOR OLABİLİRİZ
– İlgimi çeken bir başka başlık da on birincisi, “Koku!” Kokunun insan hayatında farklı bir yeri olduğunu düşünüyorum. Vakit ya da yer tanımıyor. Nihayetinde de daima hoş şeyleri anımsatıyor galiba. Koku en çok aşkla mı ilgili dersiniz?
Koku duyusu pek kıymetli ve bedelli. Bence aşkla da direkt bağlantılı. Kokuyla anımsamakta seçici davranıyor olabiliriz. Kavuşmak’ta sayıp döktüğüm kokulara daha nicelerini ekleyebiliriz, yeniden de anımsattıkları bitmez tükenmez.
– Bitirmeden size dönelim mi tekrar? Kimleri okumayı seviyorsunuz? Sizi etkileyen kitaplar/yazarlar hangileri?
Selim İleri’nin yazdığı her şeyi zevkle okurum. Ziya Osman Saba’ya, Cahit Sıtkı’ya ve Abdülhak Şinasi Hisar’a, Edgar Allan Poe ve W.B. Yeats’a, Attilâ İlhan’a, Özdemir Asaf’a ve Murathan Mungan’a hayranım. Adalet Ağaoğlu’nu, Tahsin Yücel’i, Nermin Yıldırım’ı, Yekta Kopan’ı çok beğenirim. Hemingway, Sartre, Woolf ve Zweig da en sevdiklerimden.
– Romanlarınız diğer lisanlara de çevrildi. Bu bilhassa artık nasıl bir his?
Evet, romanlarım pek çok lisana çevrildi, bu sevindirici elbette; dünyanın bir ucunda tanımadığınız, tanıma olasılığınızın bulunmadığı bireylerin sizin yazdıklarınızı okuyacağını düşünmek. Fakat edebiyatımızın yurtdışında daha aktif bir tanıtımı hak ettiği kuşkusuz…
– Kültür Sanat programları ile ekranlarda da gördük sizi. Bu şekil projeler var mı?
Yaptığım TV programlarında ekranın ne geniş kitlelere ulaşabildiğini, ne kadar eğitici ve esinlendirici olabileceğini şahsen deneyimledim. Romancı kimliğimden yola çıkarak, mimar ve sanat tarihçisi kimliklerimi de devreye sokarak yapabileceğim birçok şey var, bu istikamette tasarılarım da var; fakat kısmet diyelim buna.
Damla Karakuş: Teşekkür ederim.
Gül İrepoğlu: Teşekkür ederim.
Kavuşmak
Gül İrepoğlu
Hep Kitap
S.: 224
Kitabı satın almak için tıklayınız: idefix
*
Damla Karakuş
[email protected]
Instagram: biyografivekitap
