Jack Kerouac kimdir
Beat Nesli edebiyat hareketinin oluşumuna öncülük etmiş, Yolda romanı ile bu jenerasyonu ve tüm Amerika’yı keşfedişini anlatan, daima kendini arayan ve kayboluşunu kabul eden müellif, Jack Kerouac’ın hayat hikayesidir…
Jack Kerouac! Az çok hakkında bir şeyler biliyordum elbette; lakin bir yandan da böylesine ikonik bir isim olunca hakkında bilgiler deniz derya oluyor. Son noktayı koyduktan sonra geliyor benim için giriş kısmı. Ne hissediyorsam, akıp gitsin diyorum. Fakat sanırım Jack ile ilgili başım ziyadesiyle karışık. Sanırım onu yazarken her duyguyu bir ortada hissettim; cüretiyle gurur duydum, kayıplarına üzüldüm, yanlışlarına kızdım, doğrularını takdir ettim… Bence siz de okuyunca bu türlü hissedeceksiniz. Hissetmemek ne mümkün! Nihayetinde insanız ve yargılayan, sorgulayan bir yanımız daima var. Aslında her ne kadar his geçişleri hissetsem de, evet, artık kararımı verdim. Bu onun hayatıydı ve ben onun seçimlerine yalnızca hürmet duyabilirim. Bir de sanırım çok istiyorsam, negatifliğin gereği yok, kendi seçimlerini yaşadığı için onun ismine sevinebilirim.
Son bir şey daha var sanırım. Yaşamış, tamam; ancak en çok bunları yazıya döküp paylaştığı için teşekkür edebilirim…
Çocukluğu
Jack, 12 Mart 1922’de, Lowell, Massachusetts’te, Quebec’in yerlilerinden Fransız kökenli Kanadalı olan Gabrielle-Ange Levesque ve Leo-Alcide Kerouac çiftinin oğlu olarak dünyaya geldiğinde ailesi, ona, “Jack Jean Louis Kerouac” ismini verdi. Anadili, konutlarında konuşulan Quebec Fransızcasıydı ve ileride yazarlığında kullanacağı İngilizceyi öğrenmek için daha vakti vardı. Öncesinde küçücük vücuduna büyük gelecek yaralardan geçmeliydi…
Abisi Gerard, şimdi 9 yaşındayken romatizmal bir hastalık sebebiyle öldüğünde, Jack de 4 yaşındaydı. Tahminen çok küçüktü; lakin pek çok şeyin ayırdındaydı. Mevtin soğuk yüzüyle çok erken tanışmanın olgunluğu binmişti omuzlarına. Şimdi bu kadarını anlayamıyordu tahminen; ancak bir daha hiçbir şey eskisi üzere olmayacaktı. Başkalarının eskisi Jack için ziyadesiyle yeniydi aslında. O yalnızca ailesinin değişiminden nasibini alacaktı. Annesi Gabrielle, bir Katolik idi ve hayli da dindardı. Kocasının içki, tütün ve kumara olan düşkünlüğünün üzerine eklenen acı kaybıyla Gabrielle giderek daha da inancına yöneldi. Jack de annesine… Ona öylesine düşkündü ki! Hatta ileride bir gün annesinden bahsederken şunu gururla söyleyecekti: Aşık olduğum birinci kadın…
Abisinin acısı ise, ona çok sonra “Visions of Gerard”ı yazdıracaktı…
Eğitim hayatı
Kerouac ailesi, Lowell’e sonradan yerleşmişti. Her ne kadar onlar meskende Quebec Fransızcası konuşsa da, Jack, 6 yaşında okula başladığında artık İngilizceyi öğreniyordu. Okul hayatının en büyük kazanımlarından biri ikinci bir lisan öğrenmek olmuştu kuşkusuz. Çünkü Jack, bir gün dünyaca tanınan bir müellif olduğunda iki lisanlı ve kültürlü biri olarak anılacaktı…
İlkokul yıllarında epeyce bocalamış, kimlik arayışı için erkenden yola düşmüş bir çocuktu Jack. Babasının at yarışı, futbol, alkol vs olan düşkünlüğü ve bunun yanında annesinden aldığı Katolik eğitim ortasında bir yerlerdeydi. Ya bu karmaşaya adapte olacak ya da kökenlerinden kurtulmanın bir yolunu bulacaktı. Tüm bu yaşadıkları onu ikinci seçenek üzerinde ağırlaştırmıştı ve birinci adımı üniversite ile attı.
Jack, Amerikan futbolunda pek yetenekliydi. Bu yeteneği ona New York Columbia Üniversitesi’nin kapılarını açtı. Bu sayede önemli bir burs kazanmıştı. Fakat epey renkli başlayan bu seyahat, birebir renkte ilerleyemedi. Jack, ağır bir sakatlık geçirmişti. Üzerine antrenörü ile ortasında baş gösteren sürtüşmeler yerini renksizliğe bıraktı ve spor mesleği bitti. Bunun üzerine bursu da yenilenmedi. Üniversiteyi bırakmak zorunda kalmıştı.
Kökenlerinden kopuş
İlk adım üniversiteye başlamak üzere görünse de tahminen de değildi. Zira her şey aslında okulu bıraktıktan sonra başladı. 20 Eylül 1939’da New York’a attığı adımdan sonra o utangaç halleri ile silik bir tip olan Jack’in hayatında pek çok şey değişecekti. Okulu bıraktıktan sonra, evvel bir mühlet New York’ta Upper West Side’de yaşayan kız arkadaşı Edie Parker’in yanında kaldı. Caz ezgileri kulaklarına çalınıyordu. Avrupa’dan savaş haberleri de gelir olmuştu. Daha sonra roman yazmaya başladığında bahsedeceği Beat nesli, işte tam da bu devirde başlıyordu. Bu jenerasyonun çekirdek takımını oluşturan Allen Ginsberg, William S. Burroughs ve Neal Cassady ile bu bölgede tanıştı. Yalnızca ruhunda değil, kasaba ile kent ömrü ortasındaki farktan doğan gerginliği vücudunda dahi hissedebiliyordu.
1942’de, Deniz Ticaret Filosu’na, bir yıl sonra da Deniz Kuvvetleri’ne katıldı. Bu serüven aslında bulaşıkçılıkla başlamıştı. Fakat burada uzun kalmadı. Şizoid bir kişiliğe sahip olduğu gerekçesiyle ordudan uzaklaştırılmıştı. Zira Jack, eğitim, buyruk üzere durumların baskısını kaldıramıyordu. Kalabalık bir kümede bu kamp işi ve dahası pek ona nazaran değildi. Savaş nasıl dünyanın istikrarını sarsıyorsa, aslında Jack’in de ruh hali dağılmıştı işte…
İşte bu dağılmış ruh haliydi aslında onu Beat Kuşağı’nı oluşturacak dostlarıyla bir ortaya getiren. Savaşla birlikte orta vermek zorunda kaldıkları, yaşayamadıkları gençliklerini yaşıyorlardı. Her şeyden bahsediyorlardı; özgürlükten, savaştan ve 1940’ların sonuna hakikat da “Amerikan Rüyası”nın şiddetle eleştirilesi her yönünden…
Köklerinden kopuşu epey hareketli olmuştu doğrusu. 1944’te ise, başını belaya soktu. Arkadaşı Lucien Carr bir cinayet işlemişti ve William S. Burroughs ile birlikte Jack’in de ismi karışmıştı. Tutuklandılar ve özgür kalmaları için kefalet ödemeleri gerekiyordu. Elbette paraları yoktu. Bu noktada da Edie yardımına yetişti. Edie’nin büyükbabasından kalan mirası alabilmesi için cezaevindeyken onunla evlendi. Böylelikle mahpustan de kurtulmuştu…
Beat Jenerasyonu edebiyat hareketi
Beat Kuşağı’nın temelleri atılmıştı böylelikle. Jack, melankolik ruhunun getirisiyle daima hem içinde hem de yolda bir şeylerin peşindeydi. Beat Kuşağı’nın oluşumu, dahil olan herkesin otostopla ülkeyi gezmesi, daima caz müzik dinlemesi ve en kıymetlisi bir oburunun hayatına karışmaması ile başlamıştı. Kendi içlerinde özgürlüğü savunan bir niyet sistemini geliştirme çabasına girmişlerdi. Her türlü baskıya karşı duruyorlardı. Natürel hiçbirinin devam ettiği bir işi yoktu. Onlar da zen aracılığıyla ruhsal aydınlanmanın peşine düştüler. En çok hayatın manası üzerine düşünüyor ve konuşuyorlardı. Haliyle ideolojiyle de ilgilendiler. Şiirler, romanlar yazdılar.
Jack, bilhassa kalemi konusunda da kendi kurallarını belirliyordu. Her vakit sıkı dostluklar kurmanın peşindeydi, yolda olmayı seviyordu. Jack ve Beat Nesli, varoluşun kabalığını anlatmanın uğraşındaydı ve gelenekleri, bedelleri reddederek kültürel ve cinsel ihtilalin Amerika’daki öncüleri olmuşlardı. Jack, hayat çizgisinde daima bu eksendeydi. Onunla 1957’de tanışan ve hayatına tanıklık eden Joyce Johnson, Jack Kerouac’ı anlattığı “Jack Kerouac’ın Yalnız Hayatı” ismini verdiği biyografisinde, onun en karakteristik özelliği olarak gün yüzüne çıkan gezginliğini birkaç kısımda anlatıyordu. Birincisi elbette Jack’in geçmişinden kaçma teşebbüsleriydi. İkincisi yazarlıktaki arayışları, üçüncüsü de Amerika’daki bitmeyen seyahatleriydi. Neredeyse romanlarının tamamında karşımıza çıkan Jack Kerouac da bu türlü bir adam değil miydi aslında?
Belki bu gezginlik kısmı onu çok yıpratmazdı da, o yalnızlığının yanına bir de uykusuzluğu, alkolü ve uyuşturucuyu ekledi. Bu da haliyle onun karşısına bir yerde çıkacaktı…
Ebedi kayboluşunu kabulleniyordu
Yine de o, aslında epey yapay zevkin içinde gerçek bir şeylerin peşindeydi. Bunu da – Johnson bu bilgiye de yer vermişti – Elbert Lenrow’a yazdığı bir mektupta şöyle tabir ediyordu: “Bir adam, kendisini ikinci el sentetik bir aileyle çevrelemek yerine, kendi ailesini kurmalı…”
O, lisanını, tarafını bulamamış bir adamdı. En azından her vakit biyografik anlatımdan kaçınmayarak yazdığı romanlarında kendisini bu türlü tanımlıyor, hissettiriyordu. Jack, ebedi kaybolmuşluğunu kabul ediyor ve bunun üstesinden geliyordu. Jack Kerouac hakkında bilinen en sağlıklı kaynak, Johnson’un kitabı da bunu söylüyordu.
Jack, aslında tahminen de doğumundan vefatına kadar samimi bir formda kendini arayışını aktarırken “Beatlerin Kralı” ilan edilmişti. Çocukluğunda aldığı katı eğitimden, kaybettiklerinden, kendini ilişkin hissettiği bir ömür alanı bulamayışından, tüm düşünceli hallerinden öylece bahsediyordu. Bir uçtan öbür uca otostopla gezdiği, her karışını gördüğü; fakat yeniden de ilişkin olamadığı Amerika, Jack’in hayatının özetiydi belki…
Yolda
Jack Kerouac, “The Town and the City” adını verdiği birinci kitabını 1950’de, “John Kerouac” imzasıyla yayımladı. Aslında tenkitleri epeyce olumluydu, fakat yeniden de fazla satmamıştı. Lakin 1951’de yazdığı “Yolda” o denli ses getirdi ki, onu ünlü etmeye yetti. 1951’de yazmıştı, evet; ancak Viking Press tarafından 1957’de basıldı. Öylesine olağan ve doğal bir anlatımı vardı ki… Jack’in redaksiyondan geçmemiş yazım biçimi ve ona yansıyan gücü tanınmış muharrirlerin çok ilgisini çekmişti. Birinci reaksiyonları şaşkınlıktı.
Jack, çok doğal bir halde Amerika’yı baştan sona gezerken başına gelenleri ve arkadaş etrafını anlatıyordu. Yani evet, bu roman büyük ölçüde otobiyografikti. Kaynaklarda yer alan bir bilgiye nazaran, Jack, bu romanı yalnızca 3 haftada yazmıştı. Üstelik günlerce daktilosunun başından hiç kalkmadığı, hatta kağıt değiştirme faslı suratını kesmesin diye daktiloya rulo kağıt taktığı da söyleniyordu…
Zen Kaçıkları
Bir öteki romanı Zen Kaçıkları (Dharma Burns) da yeniden Beat Neslini anlatıyordu. Hatta bu romandaki şahısların gerçek hayattaki bireyleri de kaynaklarda yerini buldu.
Jack, romanda kendisine Ray Smith demişti. Japhy Ryder, “Gary Snyder”i, Alvah Goldbook da, “Allen Gingsberg”i karşılıyordu…
Jack Kerouac’ın mevti ve sonrası
Elbette bu süratli ömrü onu hayattan erken aldı. O denli çok alkol kullanıyordu ki, siroza bağlı bir iç kanama geçirdiğinde 47 yaşındaydı. 21 Ekim 1969’da, St. Anthony’s Hastanesi’nd, Florida’da, hayata veda etti…
Jack, bu sırada üçüncü karısı Stella ve annesi Gabrielle ile birlikte yaşıyordu. Mirasının büyük bir kısmı da annesine kaldı. Gabrielle 1973’te öldüğünde ise, vasiyeti gereği yapıtlarının hakları Stella’ya geçti. Uzun yıllar da bu durum bu türlü devam etti. Fakat öbür aile üyeleri 2009’da Florida Mahkemesi’nde dava açtıklarında bu vasiyetin geçersiz olduğunu anladılar…
Ama yanlışsız, fakat yanlış Jack hayatı kendi kurallarıyla yaşamayı tercih eden başıbozuklardan biriydi. Kendini aramak için çıktığı yolda muhakkak ki pek çok Jack ile tanıştı. Kuşkusuz kendisini de en güzel yazarak söz etti. Ömrünü ilişkin olabildiği, hissedebildiği bir tek kara modülü arayarak geçiren, pek çok yanlışla birlikte hakikat yolu arayan bir Jack Kerouac geçti bu dünyadan…
Onun ismine,
İyi ki…
Damla Karakuş
[email protected]
Not:
Biyografisini okumak istediğiniz bireyleri lütfen bizimle paylaşın.
Instagram: biyografivekitap
