Vakanüvis
Güney yarım kürede, Okyanusya’daki Güney Pasifik adaları ortasında, Avustralya’nın yaklaşık bin 500 kilometre güney doğusunda yer alan Aotearoa, Batılı maceraperestler gelmeden evvel yerli halkının sakin, sessiz bir hayat sürdüğü, ortadaki boğazıyla iki adaydı. Batılılar geldiler; bu toprak kesiminin ismi da dahil pek çok şeyini değiştirdiler. O kadar ki, “Yeni Zelanda” ismi Felemenkçedeki Zeeland isminden geliyordu. Zeeland ise Hollanda’da bir kentti, zira adaya birinci gelen Batılı bir Hollandalıydı. Yeni Zelanda, süreç içerisinde büsbütün İngiliz sömürgesi haline geldi. Böylelikle neredeyse kıta büyüklüğündeki bu adadaki sakin ortam, bir daha asla eskisi üzere olmadı. Kızıldereli atasözü bir kere daha gerçeklenmişti: “Eğer bir ırmakta iki balık arbede ediyorsa bilin ki, oradan az evvel uzun bacaklı bir İngiliz geçmiştir.”
İNGİLTERE’NİN KATİLLERİ, HIRSIZLARI YENİ ZELANDA’YA TAŞINDI
Aynı bölgedeki Polinezya adalarından Maorilerin göçüyle, birinci kere binli yıllarında başında yerleşik hayatın görüldüğü Yeni Zelanda, Hollandalı Abel Tasman tarafından 1642 yılında keşfedilmişti; daha doğrusu Tasman, adayı gören birinci Batılı olmuştu. Büyük Britanyalı Kaptan James Cook ise buraya 1769 yılında gelmişti ve sık sık adaya gelip giderek İngiliz hâkimiyetinin temellerini atmıştı. Güney ve Kuzey Yeni Zelanda ortasındaki boğaza da Cook Boğazı denilmişti. Bu tarihten sonra da adaya, İngiltere’den göçler başlamıştı. Gelenler, daha doğrusu getirilenler birinci başlarda İngiltere’deki hatalılar olmuştu. İngiliz idaresi, “mahkûmların bakım masrafları, ülke içerisindeki toplumsal maliyeti, yeni bulunan sömürge topraklarında iş gücüne duyulan ihtiyaç” üzere münasebetlerle suçluları yurt dışına gönderiyor, Avustralya, Tazmanya, Yeni Zelanda vb. yerlerde “Ceza Kolonileri” kuruyordu. Avustralya’nın kurucularının büyük bir kısmı de İngiliz mahkûmlardı. Yeni Zelanda’da altın madenlerinin bulunduğunun anlaşılmasıyla birlikte de ada tam bir göç akınına maruz kalmıştı.
YERLİ HALKIN “TOPRAĞINI YALNIZCA İNGİLİZ’E SATMA ÖZGÜRLÜĞÜ”
Yerli halk Maorililer, kısa müddette bu yüzsüz, açgözlü, saldırgan yeni gelenler yüzünden kendi vatanlarında haklarını kaybetmeye başlamışlardı. O kadar ki, Batılı haydutlar gözlerine kestirdikleri Maorilinin toprağına el koymak için bölgede terör estiriyor, yerli sakini kaçırıp, toprağı gaspediyordu. İşler güzelce çığırından çıkıp, birtakım kabileler isyan edince, İngiliz idaresi “adil” bir tahlil bulmuştu. Kabile reisleriyle bir muahede imzalanmış, Maorilere “topraklarını satma özgürlüğü” (!) tanınmıştı. Yalnızca bir koşulla: Toprağını fakat bir İngiliz’e satabilecekti. “Avustralya ve Yeni Zelanda’da Çokkültürlülüğün Değişen Yüzü” başlıklı makalesinde bu bilgileri veren Çanakkale 18 Mart Üniversitesi’nden Doç. Dr. Celalettin Yanık, Yeni Zelanda’ya yönelik göçlerin siyasi ve ekonomik temelli olduğunu, sonrasında ise hem yerli halkı sindiren hem de “Hristiyan ve beyaz” nüfusu antidemokratik prosedürlerle avantajlı, ayrıcalıklı duruma getiren süreci izlediğini anlatıyor.
“SADECE BEYAZ VE İNGİLİZCE KONUŞANLAR GÖÇ EDEBİLİR” YASASI
Ahlaksızca kurgulanan yeni paradigmaya nazaran; yerliler Yeni Zelanda’dan göçe zorlanıyor, ilaveten, Çinliler, Japonlar, Hintler özcesi topyekün Asyalılar ile zencilerin adaya göçüne mani olunuyordu. Bununla ilgili olarak “Beyaz Göçmenlik Yasası” bile çıkartılmıştı. Yasaya,”Yeni Zelanda’ya yalnızca İngilizce konuşan beyazlar göç edebilir” kararı konulmuştu. Bu utanç yasası lakin 1966 yılında yürürlükten kaldırmıştı. Lakin mahallî idarelerdeki karmaşık yönetmelik çalışma hayatı kanunlarındaki karmaşık kararlarla yeniden de bu durum pratikte korunmaya çalışılmıştı. Yeni Zelanda (İngiltere) idaresinin bu alandaki istisnaları ise altın madenlerinde sıhhatsiz şartlarda çalışacak ya da “beyazların” yapmayı istemediği işlere için gerekli iş gücüne gereksinim duyulduğunda ortaya çıkıyor; bu durumlarda kararlar esnetiliyor ve göçmenler adaya alınıyordu. Yerliler için ise istisna, savaş vakitleriydi. Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale’ye kadar gelen Yeni Zelanda yerli halkından askerler (Anzaklar), İngiltere için “ölmeyle görevlendirilmiş” bir kitleydi.
