Vakanüvis
Şirket kavramı, çağdaş vakitlerin bir buluşu üzere görünse de dünya üzerinde, çok eski vakitlere kadar uzanan kimi şirket örnekleri de var. Bunların kimileri, tıpkı ailelerin elinde kuşaklar boyunca günümüze kadar ulaşmışlar.
KONGO GUMİ 578’DE KURULMUŞTU
Dünyada, asırları geride bırakma manasında eski olan şirketlerin yarıya yakını, M.S. 1000 yılının başlarından bugüne kadar ulaşabilmişken, beş altı tanesi ise 10 ve 14 asrı geride bırakmış durumda. Eski, çok eski şirketlerin değerli bir kısmı hizmet dalında faaliyet gösteriyor. Eski şirketlerin bir öteki özelliği de büyük bir kısmının Japonya’da bulunması. Toplam 41 ülkede 5 bin 500 civarında şirketin, 200 yaşından büyük olduğu biliniyor.
Dünyanın en eski şirketine gelince… O şirket, artık aktif değil. Lakin, iflas ettiği 2006 yılında tam 1.428 yılı geride bırakmıştı. Japonya Osaka merkezli inşaat firması Kongo Gumi, 578 yılında, Budist tapınakları yapmak üzere kurulmuştu. Shitenjoi Tapınağı’nın inşaatıyla faaliyetine başlayan Kongo Gumi, tıpkı ailenin elinde 40 kuşak boyunca inşaat kesiminde yer aldı. Daima Budist tapınaklar inşa eden aile, bu alanda ülkede tam bir tröst oldu. Asırlar boyunca “dünyanın en eski şirketi” unvanını koruyan Kongo Gumi, kendisini takip eden en yakın şirketlerin bu mühlete yetişememesi halinde – 125 seneye gereksinim var – bu unvanını oldukça bir müddet daha koruyacak üzere görünüyor. Sözün tam manasıyla “tarihi şirket”, 2000’li yılların başında finansal darboğaza girdi, 2006 yılında da iflas etti.
AVUSTURYA’DA 1.220 YAŞINDAKİ PUP
Kongo Gumi’nin gerisinden gelen ikinci en eski şirket ise yeniden Japonya’da 1.314 yıllık otel şirketi. Nishiyama Onsen Keiunkan isimli kaplıca oteli, M.S. 705 yılında kurulmuş. Yüzlerce yıl birebir ailenin elinde olan otel, hala yaşayan en eski şirket. Akashi Dağları eteğindeki otel, tam 52 jenerasyonu geride bırakmış. Onun gerisinden ise 718’de kurulan bir öbür Japon oteli Hoshi var. Bir sonraki en eski şirket ise 1.220 yaşındaki Stiftskeller St. Peter Pup. Avusturya’daki bu pup, dünyada, en uzun müddettir aktif olan restoran.
TÜRKİYE’NİN EN ESKİSİ HACI BEKİR LOKUMLARI
Mazisinde asırları geride bırakan öteki birtakım kuruluşlar ise şöyle sıralanıyor: Almanya “Staffelter Hof” 862’de kurulan şarap imalathanesi, İngiltere “The Bingley Arms” 953’te kurulan pup, Fransa “Chateau de Goulaine” 1000’de kurulan şarap fabrikası, İtalya “Marinelli Bell Foundry” 1339’da kurulan çan imalathanesi. Türkiye’de ise 1777 yılında kurulan Hacı Bekir Lokumları, ülkenin en eski şirketi unvanına sahip. Kebapçı İskender, Vefa Bozacısı, Kuru Kahveci Mehmet Efendi, Hacı Şakir Hacı Bekir’i takip eden öteki şirketler.
