Aybüke SENGİR/ [email protected]
Bu durum daha evvel kesinlikle dikkatinizi çekmiştir, yüzlerce bayrak ortasında tamamı mor renkten oluşanı bırakın, az ölçüde mor içeren bayrak sayısı bile epeyce az. 1856’da sentetik pigmenti yapılana kadar çok sıkıntı elde edilen ve kıymetli bir renk olduğu için hiçbir ülkenin bayrağında mor renk olmaması, mor renk içeren fazla bayrak görmememizin sebebi.
BÜTÜN RENKLERDEN DAHA ZORDU
Mor renk pigmentinin üretimi 18. yüzyıla kadar epeyce zahmetliydi. Mor rengin birinci defa bugünkü Suriye ve Lübnan’ın Akdeniz kıyı şeridinde yaşamış olan Fenikeliler tarafından kullanıldığı iddia ediliyor. Yalnızca bu bölgeye has bir deniz salyangozundan elde edilen mor rengin üretimi asırlarca öteki tüm renklerden daha zordu.
SALYANGOZDAN MOR RENGİ ELDE EDİLİYORDU
Özellikle bugün Lübnan sonları içerisinde kalan Sur antik kentinde bulunan salyangozlardan bir gram mor boya elde edebilmek için on binlerce salyangoz gerekiyordu.
ZENGİN RENGİ MOR
Morun, yükünden daha fazla altına mâl olması, tarih boyunca bu rengin kraliyet ve imparatorluk rengi haline gelmesini de sağladı. Fenike ya da Sur moru olarak da bilinen rengin sağlam olması, kumaştan kolay kolay çıkmaması ve güneş ışığına maruz kaldıkça parlaklığının artması da bu rengin varlıklı çevreler tarafından arzulanmasını sağlamıştı.
KRALİYET AİLESİNİ SİMGELİYORDU
Roma, Bizans, Pers imparatorluklarının yanı sıra, İngiltere’de de mor renk kraliyet ailesini simgeler hale gelmişti. 1533 – 1603 yılları ortasında İngiltere Kraliçesi olan I. Elizabeth, kendisi ve kraliyet ailesi dışında kalanların mor renkte giysiler giymelerini yasaklamıştı. Elizabeth devrinde yarım kilo mor boyanın pahası 1,5 kilo altın kadardı. Bu da bugünün altın fiyatlarıyla hesaplandığında yaklaşık 56.000 dolara denk geliyor.
Mor rengin bu astronomik kıymeti, hiçbir ülke ya da krallığın bayraklarında mor renk kullanmamasına yol açmıştı.
İNGİLİZ KİMYAGER BAHT YAPITI PİGMENTİ BULDU
Morun genel kullanıma girmesi ve herkesin elde edebileceği bir renk haline gelmesi ise 19. yüzyılda İngiliz kimyager William Henry Perkin’in talih yapıtı sentetik mor rengi keşfetmesiyle oldu. Perkin, Londra’daki konutuna kurduğu laboratuvarda sıtma ilacı üzerinde çalışırken, kazara sentetik mor pigmenti geliştirdi.
PİGMENT BULUNDU BULUNMASINA FAKAT BAYRAKLAR TIPKI KALDI
Geliştirdiği yolu seri üretime dönüştürmeye karar veren Perkin, kendi fabrikasını kurdu ve mor renk üretimine başladı. Perkin’in buluşuyla birlikte mor renk de yavaş yavaş statü sembolü olmaktan çıktı ve herkesin kullandığı bir renge dönüştü. Lakin dünyadaki ülkelerin bayraklarının büyük kısmı birebir kaldı.
Günümüzde birkaç bayrakta bulunuyor ancak bunlar genelde son 100-200 yılda kurulmuş ülkeler ve morun büsbütün baskın olduğu bir bayrak yok.
